1 Samuel 29

Wala Dawata si David sa mga Opisyal sa mga Filistihanon

1 Nagtigom ang kasundalohang Filistihanon didto sa Afek ug nagkampo usab ang mga Israelita didto sa tubod dapit sa Jezreel.

2 Samtang nagmartsa ang mga opisyal sa kasundalohang Filistihanon uban sa ginatos ug sa linibo ka sundalo, nagmartsa usab si David ug ang iyang kasundalohan didto sa luyo uban kang Akis.

3 Unya miingon ang mga opisyal nga Filistihanon, “Unsa may gibuhat niining mga Hebreo dinhi?”

Mitubag si Akis, “Kini mao si David, sulugoon ni Saul nga hari sa Israel. Dugay na siyang mitipon kanako ug sukad sa iyang pagtipon kanako, wala gayod siya magbuhat ug daotan.”

4 Apan nangasuko kang Akis ang mga opisyal nga Filistihanon ug miingon, “Papaulia kanang tawhana kay dili maayo nga mouban siya sa panggubatan. Tingalig unayon kita niya aron kahimut-an siya sa iyang agalon.

5 Diliba kini mao man ang David nga sa ilang panagsayaw ilang giawitan ug,

‘Si Saul nakapatay ug linibo,

apan si David tinagpulo ka libo’?”

6 Unya gitawag ni Akis si David ug giingnan, “Saksi ang buhing Dios sa Israel nga nagmatinud-anon ka kanako ug alang kanako maayo unta nga mouban ka sa panggubatan kay sukad nga mitipon ka kanako wala kay daotang nahimo. Apan ang mga opisyal dili mouyon nga mouban ka.

7 Busa pauli na lamang nga malinawon aron dili masuko kining mga opisyal.”

8 Ug miingon si David kang Akis, “Apan unsa may akong nabuhat? Unsa may nahinawayan mo kanako nga dili mo man ako paubanon sa pagpakiggubat sa imong mga kaaway, Kamahalan?”

9 Gitubag siya ni Akis, “Wala akoy nahinawayan kanimo. Sama ka sa usa ka anghel sa Dios apan dili buot ang mga opisyal nga mouban ka sa panggubatan.

10 Busa ugma sa sayo sa buntag, pauli uban sa imong mga sakop.”

11 Busa sayo sa buntag migikan si David ug mipauli ngadto sa yuta sa mga Filistihanon. Apan ang mga Filistihanon miadto sa Jezreel.

1 Samuel 30

Ang Gubat batok sa mga Amalekanhon

1 Sa ikatulo nga adlawng panaw ni David ug sa iyang mga tawo, miabot sila sa Ziklag ug nasayran nila nga gisulong sa mga Amalekanhon ang Negeb ug ang Ziklag. Nailog sa mga Amalekanhon ang Ziklag ug ila kining gisunog.

2 Gipamihag nila ug gidala ang tanang babaye apan wala gayod kanilay gipatay.

3 Ug sa paghiabot ni David ug sa iyang mga tawo didto sa siyudad, nakita nila nga gisunog gayod ang siyudad ug gipamihag ang ilang mga asawa ug mga anak.

4 Busa nagminatay si David ug ang iyang mga tawo hangtod nga nawad-an silag umoy.

5 Nahiapilpagkabihag ang duha ka asawa ni David, si Ahinoam nga taga-Jezreel ug si Abigail, ang biyuda ni Nabal nga taga-Carmel.

6 Hilabihang guola ni David kay ang mga tawo nakahunahuna man sa pagbato kaniya tungod sa ilang kaguol sa ilang mga anak. Apan misalig si David saGinoonga iyang Dios.

7 Unyagiingnan ni David si Abiatar, ang pari nga anak ni Ahimelec, “Dad-a ngari ang epod.” Busa gidala kini ni Abiatar.

8 Ug nagpakisayod si David saGinoo, “Gukdon ko ba ang mga tawo nga naghimog kadaot?”

Mitubag angGinoo, “Gukda kay hiapsan mo gayod sila ug mabawi mo ang mga binihag.”

9 Busa gigukod sila ni David ug sa 600 ka mga sakop niya hangtod nga miabot sila sa Suba sa Besor diin nagpabilin ang uban niyang sakop.

10 Apan mipadayon si David sa iyang paggukod uban sa iyang 400 ka sakop kay nagpabilin man ang 200 nga dili na makasugakod paglabang sa Suba sa Besor.

11 Unya nakakita silag usa ka Ehiptohanon didto sa uma ug gidala nila siya ngadto kang David. Gipakaon ug gipainom nila siya.

12 Gihatagan nila siyag usa ka buok torta nga hinimo gikan sa bunga sa igera ug duha ka pungpong nga ubas. Human siya makakaon, naulian siya kay wala diay siya makakaon ug makainom sulod sa tulo ka adlaw ug tulo ka gabii.

13 Unya si David miingon kaniya, “Kang kinsa ka mang sakop ug taga diin ka man?”

Mitubag siya, “Usa ako ka batan-ong Ehiptohanon, sulugoon sa usa ka Amalekanhon. Gibiyaan ako sa akong agalon kay nasakit ako tulo ka adlaw na karon.

14 Gisulong namo ang Negeb sa Keret, ang Negeb nga sakop sa Juda ug ang Negeb sa Caleb ug gisunog namo ang Ziklag.”

15 Giingnan siya ni David, “Tultoli ako sa gikampohan niining mga tawhana.”

Ug siya miingon, “Ipanumpa kanako sa ngalan sa Dios nga dili mo ako patyon ug itugyan ngadto sa akong agalon ug tultolan ko ikaw sa gikampohan nila.”

16 Sa pag-abot nila sa gikampohan sa mga Amalekanhon, nakita ni David nga daghan sila kaayo. Nagkombira ug nagsayaw sila kay daghan man silag inilog gikan sa mga Filistihanon ug sa Juda.

17 Gipamatay sila ni David gikan sa pagpamanagbanag hangtod sa pagkakilomkilom na sa sunod adlaw. Wala gayoy nakalingkawas kanila gawas lamang sa 400 ka Amalekanhon nga nagsakay ug kamelyo ug nakaikyas.

18 Nabawi ni David ang tanang butang nga nasakmit sa mga Amalekanhon lakip ang iyang duha ka asawa.

19 Wala gayoy nakulang bisag unsa; ang tanang mga anak sa iyang mga sakop nabawi ni David.

20 Nailog usab ni David ang panon sa mga kahayopan ug gidala kini sa mga sakop ni David. Ug miingon sila, “Kining tanan inilog ni David.”

21 Sa pagbalik ni David sa Suba sa Besor diin nahibilin ang 200 ka tawo nga wala na makasugakod sa pagkuyog kaniya, ang maong mga tawo misugat kang David ug sa mga sakop nga uban kaniya. Ug sa paghiduol ni David kanila, nangomusta si David kanila.

22 Unya ang mga bagis ug mga bugoy nga mikuyog kaniya miingon, “Kay wala man sila mokuyog kanato, dili ta sila bahinan sa atong mga nailog. Ang ihatag ta kanila mao ra ang ilang mga asawa ug mga anak unya papaulion ta sila.”

23 Apan miingon si David, “Ayaw ninyo kana buhata, mga igsoon ko, kay gihatag kini kanato saGinoo. Gihatagan kitag kadaogan batok sa mga kaaway ug walay daotan nga nahitabo kanato.

24 Walay mouyon kaninyo niining paagiha. Kinahanglan nga kadtong miadto sa gubat ug ang nagpabilin aron sa pagbantay sa mga butang parihas ug bahin nga madawat.”

25 Sukad niadtong adlawa gihimo niya kini nga lagda alang sa tibuok Israel.

Gigasahan ni David ang Iyang mga Higala

26 Sa pag-abot ni David sa Ziklag, gipadad-an niyag bahin sa inilog ang iyang mga higala nga mga pangulo sa Juda. Nag-ingon siya, “Aniay gasa alang kaninyo gikan sa among nailog sa mga kaaway saGinoo.”

27 Gihatagan usab niya ang didto sa Betel, sa Ramot nga sakop sa Negeb, sa lungsod sa Jatir,

28 sa Aroer, sa Sipmot, sa Estemoa,

29 sa Rakal ug sa mga siyudad sa Jerameel, sa mga siyudad sa mga Kenihanon,

30 sa yuta sa Horma, sa Borasan, sa Atak,

31 sa Hebron ug sa tanang dapit nga giadtoan ni David ug sa iyang mga sakop.

1 Samuel 31

Namatay sa Samang Adlaw si Saul ug ang Iyang mga Anak

1 Niining higayona naggubat ang mga Filistihanon ug ang Israel didto sa bukid sa Gilboa ug gibuntog sa mga Filistihanon ang mga taga-Israel ug gipamatay sila ug ang uban kanila nanagan.

2 Naapsan sila sa mga Filistihanon ug gipamatay sa mga Filistihanon ang mga anak ni Saul nga sila si Jonatan, si Abinadab ug si Malkisua.

3 Si Saul naapikihan sa panagsangka ug naigo siya sa mga pana sa kaaway ug grabi ang iyang samad.

4 Unya giingnan ni Saul ang tigdala sa iyang mga hinagiban, “Dunggaba ako sa imong espada kay tingali unyag maoy makadunggab kanako kining mga Filistihanon nga wala motuog Dios ug himoon lamang akong kataw-anan.” Apan wala modunggab kaniya ang tigdala sa iyang mga hinagiban tungod sa kahadlok. Busa gikuha ni Saul ang iyang kaugalingong espada ug gidunggab niya ang iyang kaugalingon.

5 Sa pagtan-aw sa tigdala sa iyang mga hinagiban nga patay na si Saul, nag-unay usab siyag dunggab.

6 Busa niadtong adlawa namatay si Saul ug ang iyang tulo ka anak ug ang tigdala sa iyang mga hinagiban ug ang tanan niyang mga sakop.

7 Sa pagkakita sa katawhan sa Israel nga didto sa pikas walog ug ang didto sa tabok sa Suba sa Jordan nga nanagan ang mga kasundalohan sa Israel ug nga si Saul ug ang iyang mga anak patay na, gibiyaan nila ang ilang mga siyudad ug nangagiw usab sila. Unya ang mga Filistihanon maoy mipuli pagpuyo.

8 Sa pagkaugma, sa diha nga ang mga patay gipanghukasan sa mga Filistihanon, nakit-an nila si Saul ug ang tulo niya ka anak nga patay na didto sa Bukid sa Gilboa.

9 Gilunggoan nila ug ulo ni Saul ug ilang gikuhaan siya sa iyang hinagiban. Unya nagsugo silag mga tawo aron pagpahibalo sa tanang Filistihanon ug sa ilang mga diosdios.

10 Gibutang nila ang hinagiban ni Saul didto sa templo ni Astarte ug gibitay nila ang iyang lawas sa kota sa Betsan.

11 Apan sa pagkasayod sa mga lumolupyo sa Jabesgilead sa gibuhat sa mga Filistihanon kang Saul,

12 ang tanang isog nga tawo sa Jabesgilead miadto sa pagkagabii ug gikuha nila ang lawas ni Saul ug sa iyang mga anak ug gidala nila kini sa Jabes ug gisunog.

13 Unya ilang gihipos ang bukog ug gilubong ilalom sa kahoyng tamarisko ug nagpuasa silag pito ka adlaw.

Ruth 1

Si Elimelec ug ang Iyang Panimalay Namalhin ngadto sa Moab

1 Kaniadto sa panahon nga ang mga maghuhukom pa maoy nagmando sa Israel, may gutom nga miabot sa maong nasod. Busa may usa ka tawo nga taga-Betlehem sa Juda nga miadto sa nasod sa Moab uban sa iyang asawa ug duha ka anak nga lalaki aron adto una mopuyo didto.

2 Siya mao si Elimelec ug si Naomi ang iyang asawa. Ang ilang duha ka anak nga lalaki mao si Mahlon ug si Quilion. Taga-Efrata sila, nga sa ato pa, Betlehem sa Juda. Miadto sila sa Moab ug mipuyo didto.

3 Si Elimelec namatay ug si Naomi na lamang ang nahibilin uban sa duha niya ka anak nga lalaki.

4 Kining duha naminyog mga babaye nga taga-Moab nga ginganlag Orpah ug Ruth. Tapos sa mga napulo ka tuig nilang pagpuyo didto,

5 namatay usab si Mahlon ug si Quilion ug si Naomi na lang ang nahibilin, wala nay bana ug mga anak.

Si Naomi ug si Ruth Mipauli sa Betlehem

6 Nakabalita si Naomi nga gipanalanginan saGinooang iyang katawhan pinaagi sa paghatag kanilag maayong ani. Busa nangandam siya pagbiya sa Moab uban sa iyang mga umagad.

7 Milakaw siya uban kanila balik sa Juda.

8 Apan samtang naglakaw sila, si Naomi miingon sa iyang mga umagad, “Pamauli kamo sa inyo ug tipon kamo sa inyong mga inahan. Hinaot unta nga panalanginan kamo saGinoosama nga kamo maayo kanako ug niadtong mga nangamatay.

9 Ug itugot unta saGinoonga maminyo kamo pag-usab ug makabaton kamog panimalay.”

Busa mihalok si Naomi kanila ug nanamilit. Apan mihilak sila sa makusog

10 ug miingon kaniya, “Dili kami mopauli! Mokuyog kami kanimo ngadto sa imong katawhan.”

11 Unya mitubag si Naomi, “Kinahanglan nga mamauli kamo, mga anak. Nganong mokuyog man kamo kanako? Makabaton pa ba akog mga anak aron inyong mabana?

12 Pamauli kamo kay tigulang na ako ug dili na maminyo pag-usab. Apan bisag maminyo pa ako pag-usab karong gabhiona ug manganak ug mga lalaki,

13 magpaabot ba kamo nga modagko sila aron kamo maminyo kanila? Makapugong ba kana kaninyo sa pagminyo sa lain? Mga anak, nasayod kamo nga dili gayod kana mahimo. Nasuko kanako angGinooug naluoy ako pag-ayo kaninyo.”

14 Niining tungora mihilak na usab sila sa makusog. Unya si Orpah mihalok sa iyang ugangan ug nanamilit ug mipauli sa iyang katawhan.Apan si Ruth wala gayod mobiya kang Naomi.

15 Unya si Naomi miingon kang Ruth, “Ang imong bilas mipauli na sa iyang katawhan ug sa iyang dios.Lakaw, kuyog kaniya.”

16 Apan mitubag si Ruth, “Ayaw ako agdaha pagbiya kanimo ug ayaw ako pugngi sa pagkuyog kanimo. Bisan asa ka mopaingon mokuyog gayod ako. Bisag asa ka mopuyo adto usab ako puyo. Ang imong katawhan mahimong akong katawhan ug ang imong Dios mahimong akong Dios.

17 Bisan asa ka mamatay, adto usab ako mamatay ug ilubong. Mahiagoman ko unta ang labing makalilisang nga silot saGinookon tugotan ko ang bisan unsa nga magbulag kanato gawas sa kamatayon.”

18 Nakita ni Naomi nga mokuyog gayod si Ruth kaniya busa wala na siya modugang ug sulti.

19 Unya mipadayon sila paglakaw hangtod nga miabot sila sa Betlehem. Nangalipay ang tanan sa pag-abot nila ug ang mga babaye miingon, “Si Naomi ba kini?”

20 Mitubag si Naomi, “Ayaw ako tawga ug Naomi kondili Marakay gipaantos ako pag-ayo sa Labing Gamhanang Dios.

21 Sa paggikan ko dinhi daghan akog kabtangan apan wala akoy nahot nga gipapauli saGinoo. Busa nganong tawgon man akog malipayon nga gihukmanug gipaantos man ako saGinoonga Labing Gamhanan?”

22 Ingon niana ang paghibalik ni Naomi gikan sa Moab uban sa iyang umagad nga si Ruth nga taga-Moab. Miabot sila sa Betlehem sa pagsugod sa ting-ani sa sebada.

Ruth 2

Si Ruth didto sa Uma ni Boas

1 Si Naomi may paryenti nga ginganlag Boas nga dato ug tinamod ug paryenti sa iyang bana nga si Elimelec.

2 Miingonsi Ruth kang Naomi, “Tugoti ako pag-adto sa kaumahan aron paghagdaw sa mga uhay nga gibilin sa mga mangangani. Manghagdaw ako sa luyo sa tawo nga motugot kanako niini.”

Si Naomi mitubag, “Lakaw, anak.”

3 Busa miadto si Ruth sa kaumahan ug nanghagdaw sa luyo sa mga mamumuo nga nag-ani sa mga sebada. Nahitabo nga uma kadto ni Boas nga paryenti ni Elimelec.

4 Unya miabot si Boas gikan sa Betlehem. Ug giingnan niya ang mga mamumuo, “AngGinoomag-uban kaninyo.”

Mitubag ang mga mamumuo, “Panalanginan ka saGinoo.”

5 Gipangutana ni Boas ang iyang sulugoon nga kapatas sa mga mamumuo, “Kinsa man kanang batan-ong babaye?”

6 Ang sulugoon nga kapatas mitubag, “Siya ang dumuduong nga mikuyog kang Naomi sa iyang pagpauli gikan sa Moab.

7 Mihangyo siya sa pagpanghagdaw ug nanghagdaw siya sukad pa sa buntag ug karon pa siya mohunong aron mopasilong ug mopahulay sa makadiyot.”

8 Unya miingon si Boas kang Ruth, “Day, ayaw na panghagdaw sa ubang uma. Dinhi lang pangani uban sa akong mga sulugoon nga babaye.

9 Kuyog kanila bisag asa sila mangani. Gipahimangnoan ko na ang akong mga tawo sa dili pagsamok kanimo. Kon uhawon ka, inom sa ilang kinalos nga tubig nga anaa sa mga tadyaw.”

10 Unya miyukbo si Ruth ug ang iyang nawong midapat sa yuta. Miingon siya kang Boas, “Nganong nagtagad ug naluoy ka man kanako nga usa man lamang ako ka langyaw?”

11 Si Boas mitubag, “Gisuginlan ako sa tanan nga nahimo mo alang sa imong ugangan sukad pa sa pagkamatay sa imong bana. Nasayod ako nga gibiyaan mo ang imong mga ginikanan ug ang imong nasod aron pagpuyo kauban sa katawhan nga wala mo hiilhi kaniadto.

12 Gantihan ka unta saGinootungod sa imong nahimo. Hinaot unta nga angGinoo, ang Dios sa Israel, nga imong gidangpan aron panalipdan ka magganti kanimo sa hingpit.”

13 Si Ruth mitubag, “Maluluy-on ka kaayo kanako ug gidasig mo ako sa malumo mong sinultihan bisan pag dili ako usa sa imong mga sulugoon.”

14 Sa pagpangaon nila, miingon si Boas kang Ruth, “Dali ngari ug pagkuhag pan ug ituslob sa bino.” Busa milingkod siya uban sa mga mamumuo ug gihatag ni Boas ang sinangag nga sebada ngadto kaniya. Mikaon siya ug nabusog ug may salin pa gani.

15 Sa pag-adto niya aron sa pagpangani, giingnan ni Boas ang iyang mga sulugoon, “Tugoti siya sa pagpanigom bisan sa mga binugkos na ug ayaw siya badlonga.

16 Kuhaa ang ubang uhay gikan sa binugkos ug ibilin aron iyang pamuniton ug ayaw siyag kasab-i.”

17 Busa si Ruth nanghagdaw didto sa kaumahan hangtod sa pagkagabii. Unya gigiok niya ang iyang nahagdaw ug nakatigom siyag mga lima ka gantang.

18 Gidala niya kini ug mipauli siya sa lungsod ug gipakita niya kini sa iyang ugangan. Gihatag usab niya ang salin sa iyang gikaon.

19 Si Naomi nangutana kaniya, “Diin ka man manghagdaw karong adlawa? Kinsang uma ang imong gipanghagdawan? Panalanginan unta sa Dios ang tawo nga mitagad kanimo!”

Gisuginlan ni Ruth si Naomi nga didto siya manghagdaw sa uma ni Boas.

20 Miingonkaniya si Naomi, “Panalanginan unta siya saGinoonga nagtuman kanunay sa iyang mga saad ngadto sa mga buhi ug sa mga patay.” Ug mipadayon siya, “Kanang tawhana suod natong paryenti ug usa sa may katungdanan kanato.”

21 Unya si Ruth miingon, “Gisultihan usab ako niya pagpadayon sa pagpanghagdaw uban sa iyang mga sulugoon hangtod matapos ang ting-ani.”

22 Si Naomi miingon kang Ruth, “Anak, maayo hinuon nga magpabilin ka uban sa iyang mga sulugoon. Tingalig hasulon ka kon manghagdaw ka sa uma sa laing tawo.”

23 Busa, nanghagdaw si Ruth uban sa mga sulugoon ni Boas ug gitigom niya ang mga uhay hangtod nga nahuman ug ani ang sebada ug trigoug nagpadayon siya pagpuyo uban sa iyang ugangan.

Ruth 3

Si Boas Naluoy kang Ruth

1 Usa ka higayon niana miingon si Naomi kang Ruth, “Anak, pangitaan ko ikawg bana aron makabaton kag panimalay.

2 Hinumdomi nga si Boas, nga agalon sa mga sulugoon nga kauban mo sa trabaho, usa sa atong mga paryenti. Karong gabiimaggiok siya sa sebada.

3 Busa kaligo, pagpahumot ug isul-ob ang imong labing maanindot nga sinina. Unya adtoa siya sa dapit diin siya maggiok apan ayaw siya pahibaloa nga atua ka didto hangtod nga mahuman siya pagkaon ug pag-inom.

4 Bantayi kon asa siya mohigda unya adtoa siya ug walisa ang habol ug higda sa iyang tiilan. Unya sultihan ka niya sa imong buhaton.”

5 Mitubag si Ruth, “Buhaton ko ang tanan nga imong giingon.”

6 Busa miadto si Ruth sa giukanan ug gibuhat niya ang tanan nga giingon kaniya sa iyang ugangan.

7 Sa dihang nakahuman na si Boas sa pagkaon ug pag-inom ug nagmalipayon, mihigda siya aron matulog tupad sa tinapok nga sebada. Mihilom pagduol si Ruth ug giwalis niya ang habol ug mihigda sa tiilan ni Boas.

8 Sa pagkatungang gabii nahigmata si Boas ug sa pagtakilid niya, nahibulong kaayo siya nga diha na may babaye nga naghigda sa iyang tiilan.

9 “Kinsa ka man?” nangutana siya.

“Ang imong sulugoon nga si Ruth. Kay ikaw suod man nakong paryenti ug katungdanan man nimo ang pag-atiman kanako, pangasaw-a ako,” mitubag si Ruth.

10 “Panalanginan ka saGinoo,” mitubag si Boas. “Gipakita mo ang imong labaw pang pagkamaunongon sa panimalay niining gibuhat mo kay sa gihimo mo ngadto sa imong ugangan. Wala ka mag-apas ug batan-ong lalaki, dato man siya kon kabos.

11 Ayaw kahadlok, Day, kay ang tanan didto sa lungsod nasayod nga buotan ka nga pagkababaye. Himoon ko ang tanan mong gipangayo.

12 Matuodgayod nga ako suod nimo nga paryenti ug may kaakohan ako sa pag-atiman kanimo. Apan may tawo nga mas suod pa nga paryenti nimo kay kanako.

13 Pabilin dinhi sa tibuok nga gabii ug pagkabuntag susihon nato kon kadtong tawhana buot bang mangasawa kanimo. Kon buot siya, maayo, apan kon dili, manumpa ako atubangan sa buhing Dios nga ako mangasawa kanimo. Sigi, balik pagkatulog ug pabilin dinhi hangtod sa buntag.”

14 Busa mihigda siya sa tiilan ni Boas hangtod sa pagkabuntag. Apan mibangon siya sa wala pa mobanagbanag aron dili siya makit-an sa uban kay si Boas nagsulti man nga kinahanglan wala gayoy masayod nga mihigda siya uban kang Boas.

15 Si Boas miingon kaniya, “Dad-a ngari kanang kupo nga imong gisul-ob ug bukhara.” Gibuhat kini ni Ruth ug gibubo ni Boas ang mga 20 ka gantang nga sebada ug gitabangan niya si Ruth sa pagpas-an niini unya mipauli siya sa lungsod.

16 Miadto siya sa iyang ugangan ug giingnan siya, “Komusta na man, anak?”

Gisuginlan ni Ruth si Naomi sa tanan nga gihimo ni Boas kaniya.

17 Miingon si Ruth, “Gihatag niya kanako kining sebada kay dili siya buot nga mopauli ako nga walay dala.”

18 Si Naomi miingon kaniya, “Paghulat lang, anak, hangtod mahibaloan mo ang sangpotan niini kay dili gayod mohunong si Boas hangtod nga matino niya kini karong adlawa.”

Ruth 4

Si Boas Nangasawa kang Ruth

1 Si Boas miadto sa ganghaan sa lungsod ug milingkod didto. Niadtong tungora milabay ang labing suod nga paryenti ni Elimelec nga gihisgotan ni Boas. Giingnan siya ni Boas, “Dali ngari ug lingkod.” Busa miduol siya ug milingkod.

2 Unya gitigom ni Boas ang napulo ka pangulo sa lungsod ug giingnan, “Lingkod kamo diri.” Ug milingkod sila.

3 Unya giingnan niya ang labing suod nga paryenti, “Karon nga nahibalik na si Naomi gikan sa Moab buot niya nga ibaligya ang uma ni Elimelec nga atong paryenti

4 ug nakahukom ako sa pagsugilon kanimo mahitungod niini. Busa kon gusto ka niini, palita kini sa atubangan niining mga tawo nga naglingkod dinhi ug sa mga pangulo sa katawhan. Apan kon wala kay gusto pahibaloa ako kay mas labaw ka man nga may katungod sa pagpalit niini kay kanako.”

Ang tawo miingon, “Ako ang mopalit niini.”

5 Unya miingon si Boas, “Kon paliton nimo ang uma ni Naomi, si Ruth,ang biyuda nga taga-Moab, mahimo usab nimong asawa aron nga ang uma magpabilin sa ngalan sa tawo nga namatay.”

6 Mitubag ang tawo, “Kon mao kana dili ako mopalit sa maong uma kay tingali unyag dili ako makapanunod sa panulondon. Ikaw na lamang hinuoy palit sa maong uma.”

7 Niadtongpanahona mao kini ang kasagaran nga himoon nila didto sa Israel sa higayon nga ibaligya o ibaylo ang usa ka kabtangan: huboon sa nagbaligya ang iyang sandalyas ug ihatag ngadto sa pumapalit. Sa ingon, mapakita sa mga Israelita nga napalit na gyod ang usa ka butang.

8 Busa sa pag-ingon sa tawo ngadto kang Boas, “Ikaw lamay palit,” gihubo niya ang iyang sandalyas ug gihatag kang Boas.

9 Unya miingon si Boas sa mga pangulo ug sa tanang nagkatigom, “Karong adlawa, mga saksi kamong tanan nga gipalit ko gikan kang Naomi ang tanan nga ila ni Elimelec, ni Quilion ug ni Mahlon.

10 Labotpa, si Ruth nga taga-Moab, ang biyuda ni Mahlon, mahimo na nga akong asawa aron nga ang kabtangan magpabilin sa ngalan sa iyang bana nga namatay ug ang iyang ngalan magpabilin taliwala sa iyang katawhan ug sa lungsod nga iyang natawhan. Mga saksi kamo niini karong adlawa.”

11 Angmga tawo ug ang mga pangulo miingon, “Oo, mga saksi kami. Himoon saGinoonga kining babaye nga imong maasawa mahisama kang Raquel ug kang Lea nga nanganak ug daghan. Madato ka unta diha sa Efrata ug mahimong inila diha sa Betlehem.

12 Hinaotunta nga ang mga anak nga ihatag saGinookanimo pinaagi niining batan-ong babaye maghimo sa imong panimalay sama sa panimalay ni Perez, ang anak ni Juda ug Tamar.”

Si Boas ug ang Iyang mga Kaliwat

13 Busa gidala ni Boas si Ruth sa iyang balay ingon nga iyang asawa ug sa ilang panagtipon gipanalanginan sila saGinoo. Nagmabdos si Ruth ug nanganak ug batang lalaki.

14 Miingon kang Naomi ang mga babaye, “Dalaygon angGinoo! Gihatagan ka niya karon ug apo aron mag-atiman kanimo. Hinaot unta nga ang bata mahimong inila dinhi sa Israel!

15 Magdala unta siya kanimog bag-ong kinabuhi ug maghatag kanimog kasigurohan inigkatigulang nimo. Ang imong umagad nga nanganak kaniya nagmahal kanimo ug gihimo niya ang labaw pa sa mahimo sa pito ka anak nga lalaki.”

16 Gikuha ni Naomi ang bata, gigakosug giatiman niya.

17 Ang bata ginganlag Obed sa ilang mga babayeng silingan. Miingon sila, “Natawo alang kang Naomi ang usa ka batang lalaki!”

Si Obed mao ang amahan ni Jesse, ang amahan ni David.

18 Kini mao ang mga kaliwat ni Perez: si Perez amahan ni Hezron,

19 si Hezron amahan ni Ram, si Ram amahan ni Aminadab,

20 si Aminadab amahan ni Nason, si Nason amahan ni Salmon,

21 si Salmon amahan ni Boas, si Boas amahan ni Obed,

22 si Obed amahan ni Jesse ug si Jesse amahan ni David.

Mga Maghuhukom 1

Si Adonibezec Gibuntog sa mga Banay ni Juda ug ni Simeon

1 Human mamatay si Josue, ang katawhan sa Israel nagpakisayod saGinookon kinsa sa ilang mga banay ang mouna pagsulong sa mga Canaanhon.

2 Mitubag angGinoo, “Ang banay ni Juda maoy mouna kay gitugyan ko na kanila ang yuta.”

3 Ang banay ni Juda miingon sa banay ni Simeon, “Ubani kami sa kayutaan nga gigahin alang kanamo ug maghiusa kita sa pagpakiggubat sa mga Canaanhon. Unya mokuyog usab kami kaninyo sa kayutaan nga gigahin alang kaninyo.” Busa ang mga banay ni Simeon

4 ug ni Juda nag-uban ngadto sa panggubatan. Pinaagi sa tabang saGinoogibuntog nila ang mga Canaanhon ug ang mga Perisihanon ug gibuntog nila ang 10,000 ka tawo didto sa Bezec.

5 Naabtan nila didto si Adonibezec ug nakiggubat sila kaniya.

6 Midagan si Adonibezec apan naapsan nila siya, gidakop ug giputol nila ang iyang mga kumagko sa kamot ug tiil.

7 Miingon si Adonibezec, “Kaniadto 70 ka hari nga giputlan nako sa ilang mga kumagko sa kamot ug tiil ang namunit ug mga mumho ilalom sa akong lamisa. Karon gibuhat sa Dios kanako ang gibuhat ko kanila.” Gidala nila si Adonibezec ngadto sa Jerusalem ug didto namatay siya.

Gibuntog sa Banay ni Juda ang Jerusalem ug Hebron

8 Giataki sa banay ni Juda ang Jerusalem ug nailog nila kini. Gipatay nila ang katawhan niini ug gisunog ang siyudad.

9 Human niini nakiggubat sila sa mga Canaanhon nga namuyo sa kabungtoran, kapatagan ug sa Negeb.

10 Ang banay ni Juda midasdas sa mga Canaanhon nga namuyo sa siyudad sa Hebron nga kaniadto ginganlag siyudad saArba. Gibuntog nila ang kabanayan ni Sesai, Ahiman ug Talmai.

Gibuntog ni Otniel ang Siyudad sa Dabir

11 Gikan didto gisulong sa banay ni Juda ang siyudad sa Dabir nga kaniadto ginganlag siyudad sa Sefer.

12 Mipahibalo si Caleb, “Ipaasawa ko ang akong anak nga si Acsa sa lalaki nga makabuntog sa siyudad sa Sefer.”

13 Si Otniel nga anak sa manghod ni Caleb nga si Kenes maoy nakabuntog sa siyudad. Busa gipaasawa ni Caleb kang Otniel ang iyang anak nga si Acsa.

14 Sa dihang naminyo na sila gihangyo ni Otniel si Acsasa pagpangayog uma sa iyang amahan. Busa giadto ni Acsa si Caleb ug sa pagkanaog niya gikan sa iyang asno, nangutana si Caleb kon unsay tuyo sa iyang anak.

15 Mitubag siya, “Hatagi akog gasa. Kay adto mo man ako papuy-a sa Negeb, hatagi usab akog mga tubod.” Busa gihatag ni Caleb kaniya ang mga tubod sa bungtod ug sa kapatagan.

Ang mga Kadaogan sa Banay ni Juda ug ni Benjamin

16 Ang mga Kenihanon nga kaliwat sa ugangan ni Moises nanungas uban sa katawhan sa Juda gikan sa siyudad sa mga palmerangadto sa kamingawan sa Judea sa habagatan sa Arad. Namuyo sila didto uban sa mga Amalekanhon.

17 Ang katawhan ni Juda mikuyog sa katawhan ni Simeon. Gibuntog nila ang mga Canaanhon sa siyudad sa Sefat ug gigun-ob nila kini sa hingpit. Gihatagan nila kinig laing ngalan nga Horma.

18 Giataki nila ang Gaza, Ascalon ug Ekron uban sa naglibot nilang kayutaan.

19 Gitabangan saGinooang katawhan sa Juda ug napanag-iya nila ang kabungtoran. Apan wala sila makabuntog sa katawhan nga nagpuyo sa daplin sa kabaybayonan tungod kay kining mga tawhana may mga karwahi nga gigamitan ug puthaw.

20 Sumalasa sugo ni Moises, ang Hebron gihatag kang Caleb. Giabog niya ang tulo ka banay nga kaliwat ni Anac.

21 Apanwala abuga sa banay ni Benjamin ang mga Jebusihanon nga nagpuyo sa Jerusalem. Busa didto ra gihapon magpuyo sa Jerusalem ang mga Jebusihanon tipon sa katawhan sa Benjamin.

Gibuntog sa Banay ni Jose ang Betel

22-23 Gisulong sa banay ni Jose ang siyudad sa Betel nga kaniadto ginganlag Luz. Gitabangan sila saGinoo. Nagpadala silag mga espiya ngadto sa siyudad

24 ug ang mga espiya nakakitag tawo nga migula sa siyudad ug ilang giingnan siya, “Tudloi kami unsaon namo pagsulod sa siyudad ug dili ka namo unsaon.”

25 Busa iya silang gitudloan. Gipamatay nila ang tanan nga namuyo sa siyudad gawas niining tawhana ug ang tibuok niyang panimalay.

26 Miadto kining tawhana sa kayutaan sa mga Hitihanon ug didto nagtukod siyag siyudad ug ginganlan niya kinig Luz. Mao gihapon kini ang ngalan niini hangtod karon.

Ang Katawhan nga Wala Abuga sa mga Israelita

27 Walaabuga sa banay ni Manases ang mga nagpuyo sa mga siyudad sa Betsan, sa Tanac, sa Dor, sa Heblaam, sa Megido ug sa silingang kalungsoran. Busa nagpadayon pagpuyo didto ang mga Canaanhon.

28 Sa nahimo nang gamhanan ang mga Israelita gipugos nila ang mga Canaanhon sa pagpatrabaho alang kanila apan wala nila abuga silang tanan.

29 Walaabuga sa banay ni Efraim ang mga Canaanhon nga nagpuyo sa siyudad sa Geser busa ang mga Canaanhon nagpadayon pagpuyo didto tipon kanila.

30 Wala abuga sa banay ni Zabulon ang mga nagpuyo sa mga siyudad sa Kitron ug Nahalol. Busa ang mga Canaanhon nagpuyo tipon kanila ug ilang gipatrabaho alang kanila.

31 Wala abuga sa banay ni Aser ang mga nagpuyo sa mga siyudad sa Acco, Sidon, Ahulab, Acsib, Helba, Afek ug sa Rehob.

32 Ang banay ni Aser nagpuyo tipon sa mga Canaanhon kay wala man nila abuga ang mga Canaanhon.

33 Wala abuga sa banay ni Neftali ang mga nagpuyo sa mga siyudad sa Betsemes ug sa Bet-anat. Nagpuyo sila tipon niining mga Canaanhon apan ilang gipatrabaho ang mga Canaanhon alang kanila.

34 Giabog sa mga Amorihanon ang banay ni Dan ngadto sa kabungtoran ug wala nila palugsonga sa kapatagan.

35 Ang mga Amorihanon nagpadayon pagpuyo sa Bukid sa Hares, sa Ayalon ug sa Saalbim apan nailalom sila sa pagmando sa banay ni Jose ug gipatrabaho sila alang kanila.

36 Ang utlanan sa mga Edomihanonnagsukad sa agianan nga ginganlag Agianan sa Akrabim, gikan sa Sela paingon sa habagatan.

Mga Maghuhukom 2

Ang Anghel sa Ginoo didto sa Boquim

1 Ang anghel saGinoomiadto sa Boquim gikan sa Gilgal ug giingnan niya ang mga Israelita, “Gikuha ko kamo gikan sa Ehipto ug gidala ngadto sa yuta nga gisaad ko sa inyong mga katigulangan. Miingon ako, ‘Tumanon ko gayod ang kasabotan ko kaninyo.

2 Ayawkamo paghimog kasabotan sa katawhan nga nagpuyo niining yutaa. Kinahanglan nga gun-obon ninyo ang ilang mga halaran.’ Apan wala ninyo tumana ang gisugo ko kaninyo. Tan-awa unsa hinuon ang inyong gibuhat?

3 Busa sultihan ko kamo karon nga dili ko abugon kining katawhan samtang modasdas kamo. Mahimo silang mga kaaway ninyo ug ang mga diosdios nila mahimong lit-ag alang kaninyo.”

4 Sa pagsulti niini sa anghel, mihilak ang tanang katawhan sa Israel.

5 Tungod niini, ginganlag Boquimang maong dapit. Didto naghalad silag mga mananap nga ilang gisunog ngadto saGinoo.

Ang Pagkamatay ni Josue

6 Unya gipalakaw ni Josue ang katawhan ug ang tagsatagsa kanila miadto aron pagpanag-iya sa ilang bahin nga yuta.

7 Ang katawhan sa Israel mialagad saGinoosamtang buhi pa si Josue ug human mamatay si Josue nagpadayon sila sa pag-alagad saGinoosamtang buhi pa ang mga pangulo nga nasayod sa tanan nga gibuhat saGinooalang sa Israel.

8 Ang alagad saGinoonga si Josue, anak ni Nun, namatay sa panuigong 110.

9 Gilubongsiya didto sa iyang bahin nga yuta sa Timnatserasa kabungtoran sa Efraim, amihanan sa Bukid sa Gaas.

10 Kadtong tibuok nga kaliwatan nangamatay usab ug ang sunod nga kaliwatan wala makaila saGinooo sa mga butang nga gibuhat niya alang sa Israel.

Mihunong ang Israel Pagsimba sa Ginoo

11 Unya ang katawhan sa Israel nagpakasala batok saGinooug mialagad sa mga Baal.

12 Mihunong sila pagsimba saGinoo, ang Dios sa ilang katigulangan nga maoy nagkuha kanila gikan sa Ehipto. Nagsugod sila pagsimba sa laing mga diosdios, ang mga dios sa katawhan nga naglibot kanila. Misimba sila sa maong mga diosdios ug nakapasuko kini saGinoo.

13 Mihunong sila pagsimba saGinooug mialagad sa mga Baal ug sa mga Astarte.

14 AngGinoonasuko pag-ayo sa Israel ug mitugot nga sulongon ug tulison sila sa mga kaaway. Gitugotan niya ang tanang kaaway sa pagbuntog kanila busa ang mga Israelita wala na makapanalipod sa ilang kaugalingon.

15 Sa matag panahon nga makiggubat sila, angGinoonakigbatok kanila sumala sa gipasidaan niya kanila. Nagkalisodlisod gayod sila pag-ayo.

16 Unya angGinoonaghatag sa Israel ug mga maghuhukom nga maoy nagluwas kanila gikan sa mga kaaway.

17 Apan wala sila mosunod sa maong mga maghuhukom. Wala sila magmatinumanon saGinooug gisimba nila ang mga diosdios. Gituman sa ilang katigulangan ang mga sugo saGinooapan kining kaliwatana wala na magpadayon sa pag-alagad saGinoo.

18 Inighatag saGinookanilag maghuhukom, tabangan saGinooang maghuhukom ug luwason niya ang katawhan gikan sa ilang mga kaaway samtang buhi pa ang maong maghuhukom. AngGinoonaluoy kanila kay nag-agulo man sila tungod sa ilang pag-antos ug pagkadinaugdaog.

19 Apan inigkamatay sa maghuhukom, mamalik na usab ang katawhan sa naandan nilang paagi sa pagkinabuhi ug labi pang ngil-ad ang buhaton nila kay sa kaliwatan nga gisundan nila. Simbahon nila ang laing mga dios ug nagdumili sila pagbiya sa ilang daotan ug masupilong kinabuhi.

20 Nasuko pag-ayo angGinoosa Israel ug miingon, “Gilapas niining maong katawhan ang kasabotan nga gipatuman ko sa ilang mga katigulangan. Tungod kay wala man sila mosunod kanako,

21 dili ko na abugon ang mga nasod nga nahibilin pa sa pagkamatay ni Josue.

22 Niining paagiha maila ko kon motuman ba o dili ang mga Israelita sa akong sugo sama sa gibuhat sa ilang mga katigulangan.”

23 Busa gipasagdan saGinoonga magpabilin ang mga nasod nga wala mabuntog ni Josue. Wala dayon niya abuga sila.

Mga Maghuhukom 3

Gipasagdan ang mga Nasod aron Pagsulay sa Israel

1 AngGinoonagbilin ug pipila ka nasod aron pagsulay sa mga Israelita nga wala makasinatig mga gubat sa Canaan.

2 Gituyo kini niya aron pagtudlo sa matag kaliwatan sa mga Israelita mahitungod sa gubat labi na niadtong wala pa gayod makasinatig gubat.

3 Ang nahibilin mao ang lima ka siyudad sa mga Filistihanon, ang tanang mga Canaanhon, ang mga Sidonihanon ug ang mga Hibihanon nga nagpuyo sa Kabukiran sa Lebanon gikan sa Bukid sa Baal Hermon hangtod sa Agianan sa Hamat.

4 Sila maoy gigamit aron pagsulay sa mga Israelita kon motuman ba sila o dili sa mga sugo nga gihatag saGinoosa ilang mga katigulangan pinaagi kang Moises.

5 Busa ang mga Israelita namuyo tipon sa mga Canaanhon, sa mga Hitihanon, sa mga Amorihanon, sa mga Perisihanon, sa mga Hibihanon ug sa mga Jebusihanon.

6 Nakigminyo sila sa katawhan ug misimba sa ilang mga diosdios.

Si Otniel

7 Ang mga Israelita nalimot saGinoonga ilang Dios. Nagpakasala sila batok kaniya ug misimba sila sa mga Baal ug sa mga Asera.

8 Busa nasuko angGinoosa Israel ug mitugot nga mabuntog sila ni Cusan-rasataim nga hari sa Mesopotamia. Nailalom sila kaniya sulod sa walo ka tuig.

9 Unya ang mga Israelita mituaw saGinooug nagpadala siyag usa ka tawo aron pagluwas kanila. Kini mao si Otniel nga anak sa manghod ni Caleb nga si Kenes.

10 Ang espiritu saGinoonagmando kaniya ug nahimo siyang pangulo sa Israel. Si Otniel nakiggubat ug mitugot angGinoonga mabuntog niya ang hari sa Mesopotamia.

11 Nagmalinawon ang Israel sulod sa 40 ka tuig. Unya namatay si Otniel nga anak ni Kenes.

Si Ehud

12 Ang mga Israelita nagpakasala na usab batok saGinoo. Tungod niini gihimo saGinoosi Eglon, hari sa Moab, nga mas gamhanan pa kay sa Israel.

13 Si Eglon nakig-abin sa mga Amorihanon ug sa mga Amalekanhon ug gibuntog nila ang Israel ug giilog nila ang siyudad sa mga palmera.

14 Giulipon ni Eglon ang Israel sulod sa 18 ka tuig.

15 Unya ang mga Israelita mituaw saGinooug nagpadala siyag usa ka tawo aron pagluwas kanila. Siya mao si Ehud, usa ka tawo nga walhon, anak ni Gera gikan sa banay ni Benjamin. Ang mga Israelita nagpadalag mga gasa pinaagi kang Ehud alang sa hari sa Moab nga si Eglon.

16 Naghimo si Ehud ug usa ka punyal nga duhay sulab nga tunga sa metro ang gitas-on. Gitakin niya kini sa iyang tuong kilid ilalom sa iyang bisti.

17 Unya gidala niya ang mga gasa ngadto kang Eglon. Si Eglon usa tawo nga tambok kaayo.

18 Sa gikahatag na ni Ehud ang mga gasa ngadto kang Eglon, gipapauli niya ang mga tawo nga nagdala sa mga gasa.

19 Apan sa didto na si Ehud sa Gilgal duol sa kinulitang bato, mibalik siya sa hari ug miingon, “Kamahalan, may sikreto akong ibalita kanimo.”

Ang hari miingon sa iyang mga sinaligan, “Biyai una kami!” Busa nanggula sila.

20 Samtang nag-inusara paglingkod ang hari sa iyang bugnaw nga lawak sa itaas, miduol kaniya si Ehud ug miingon, “May mensahe ako gikan sa Dios alang kanimo.” Mitindog ang hari.

21 Pinaagi sa iyang walang kamot gilanit ni Ehud ang punyal gikan sa tuo niyang kilid ug gidunggab ang tiyan sa hari.

22 Mitaop ang tibuok punyal bisan gani ang puloan niini ug nalubong kini sa tambok tungod kay wala man kini hulbota ni Ehud ug nagpabilin diha sa tiyan sa hari ug migawas ang hugaw gikan niini.

23 Unya migula si Ehud, gitakpan niya ang mga pultahan sa likod ug gikandadohan

24 ug mipahawa siya. Nangabot ang mga sulugoon ug nakita nila nga gikandadohan ang mga pultahan. Nagdahom sila nga diha sa sulod ang hari nangasilyas.

25 Dugay silang nagpaabot apan wala gayod mogula ang hari. Busa gikuha nila ang yawi ug giablihan ang pultahan. Nakita nila ang ilang agalon nga nagbuy-od sa salog nga patay na.

26 Miikyas si Ehud samtang naghulat sila. Miagi siya sa kinulit nga mga bato ug miikyas ngadto sa Seirata.

27 Pag-abot niya didto, gipatingog niya ang budyong nga sungay sa laking karnero didto sa kabungtoran sa Efraim aron pagtawag sa mga Israelita alang sa gubat. Unya gipangulohan niya sila gikan sa kabungtoran.

28 Giingnan niya sila, “Sunod kamo kanako! Padag-on kamo saGinoobatok sa inyong mga kaaway nga taga-Moab.” Busa misunod sila kaniya paingon sa kapatagan ug giilog nila ang dapit nga tabokanan sa mga Moabihanon paingon sa Jordan. Wala nila tugoti nga may makatabok bisag usa ka tawo.

29 Niadtong adlawa nakapatay silag mga 10,000 ka isog ug kusgan nga mga sundalong Moabihanon. Walay usa kanila nga nakaikyas.

30 Sa maong adlaw gibuntog sa Israel ang Moab. Ug nagmalinawon ang nasod sulod sa 80 ka tuig.

Si Samgar

31 Ang sunod nga maghuhukom mao si Samgar nga anak ni Anat. Nakapatay siyag 600 ka mga Filistihanon pinaagi sa tugsok sa ilong sa baka. Giluwas usab niya ang Israel gikan sa mga kaaway.