Mga Panghunahuna bahin sa Kinabuhi
1 Angmaayong dungog mas maayo pa
kay sa mahalon nga pahumot;
ang adlaw sa imong pagkamatay
mas maayo pa kay sa adlaw sa imong pagkahimugso.
2 Mas maayo pa ang pag-adto sa balay nga nagbangotan
kay sa pag-adto sa balay nga nagkombira,
kay ang mga buhi kinahanglan magpahinumdom kanunay sa ilang kaugalingon
nga ang kamatayon naghulat kanatong tanan.
3 Ang kasub-anan mas maayo pa kay sa katawa;
makasubo man kini sa imong panagway
apan sa kasingkasing makalipay.
4 Buangbuang ang tawo nga maghunahuna sa kalipay.
Ang maalamon naghunahuna sa kamatayon.
5 Mas maayo pa nga badlongon ka sa maalamon
kay sa daygon ka sa buangbuang.
6 Ang katawa sa buangbuang
sama sa sampinit nga nagpitipiti sa kalayo.
Kini walay kapuslanan.
7 Kon ang maalamon motuis sa kamatuoran
mahimo siyang buangbuang.
Ang pagdawat ug suborno
makadaot sa pagkatawo.
8 Mas maayo pa kon matapos na ang usa ka butang
kay sa magsugod pa kini.
Ang pailob mas maayo kay sa garbo.
9 Ayawpatuyangi ang imong kasuko;
binuang ang paghambin ug kayugot.
10 Ayaw gayod pagpangutana,
“Ngano man nga ang atong pagkabutang kaniadto
mas maayo man kay sa karon?”
Dili maalamon ang maong pangutana.
11 Ang tawo kinahanglan nga magmaalamon;
sama kini kamaayo sa pagdawat ug kabilin
12 ug makahatag kini kanimog dakong kasigurohan
sama sa ikahatag sa salapi.
Ang kaalam maglikay kanimo sa kadaot—
mao kini ang nakaayo sa kahibalo.
13 Palandonga ang buhat sa Dios.
Makatul-id ba ang tawo sa gihimo sa Dios nga baliko?
14 Kon maayo ang imong kahimtang, pagmalipayon;
inig-abot sa kasamok hinumdomi lamang kini:
nagpadala ang Dios sa kalipay ug sa kasamok,
dili ka gayod masayod unsa ang sunod nga mahitabo.
15 Walay kapuslanan ang akong kinabuhi
apan diha niini nakita ko ang tanang butang.
Adunay sayong mamatay bisag maayo siyang tawo,
ug aduna usay taas ug kinabuhi bisag daotan siya.
16 Busa ayaw paghinobra sa imong pagkamatarong,
ug ayaw usab paghinobra sa imong pagkamaalamon—
nganong daoton mo man ang imong kaugalingon?
17 Apan ayaw usab paghinobra sa imong pagkadaotan,
ug ayaw usab paghinobra sa imong pagbinuang.
Dili kinahanglang mamatay ka sa dili pa nimo panahon.
18 Ayaw paghinobra sa bisan hain niini;
magmalampuson ka kon magbaton kag pagtahod sa Dios.
19 Dako ang mahimo sa kaalam alang sa tawo,
kay sa mahimo sa napulo ka pangulo alang sa usa ka siyudad.
20 Dinhi sa kalibotan walay tawo
nga nagbuhat kanunay ug matarong
ug dili gayod masayop.
21 Ayaw tagda ang tanan nga isulti sa mga tawo—
tingali unyag mabati mo ang imong ulipon nga magtunglo kanimo.
22 Nasayod ka nga ikaw usab kadaghan makatunglo sa uban.
23 Gigamit ko ang akong kaalam pagsulay niining tanan.
Naninguha ako nga mahimong maalamon
apan wala ko gayod kini makab-ot.
24 Unsaon man pagkasayod sa tawo
kon unsa ang kahulogan sa kinabuhi?
Lisod tukibon ug lisod sabton kining butanga.
25 Apan gigamit ko ang akong panahon alang sa kaalam ug pagtuon;
gipangita ko ang kaalam ug ang tubag sa akong mga pangutana,
ug gitun-an ko unsa ka daotan
ug unsa ka walay kapuslanan ang binuang.
26 Nakaplagan ko ang labaw pa kapait kay sa kamatayon—ang babaye.
Ang gugma nga iyang itanyag
mobitik kanimo sama sa lit-ag o baling,
ug ang mga bukton nga iyang igakos kanimo
mogunit kanimo sama sa kadena.
Ang makasasala madakpan sa babaye,
apan ang nagpahimuot sa Dios makaikyas.
27 Oo, miingon ang maalam,
sa hinayhinay nasabtan ko kini samtang nangita ako ug mga tubag.
28 Gipangita ko ang dugang pang mga tubag
apan wala na akoy nakit-an.
Nakaplagan ko ang usa ka lalaki nga angay kong tahoron diha sa usa ka libo,
apan wala gayoy bisan usa na lang ka babaye.
29 Mao ra gayod kini ang akong nakat-onan:
gihimo kita sa Dios nga yano
apan gilisudlisod nato ang atong kaugalingon.